Το OpenBio.eu είναι ένα διαδικτυακό περιβάλλον το οποίο καλείται να καλύψει πολλά κενά στη περιοχή της συνεργατικής, ανοικτής και άμεσα αναπαραγώγιμης (reproducible) επιστήμης. Τα κενά των υπαρχόντων περιβαλλόντων είναι:

• Είναι προσανατολισμένα σε μία συγκεκριμένη θεματική περιοχή (π.χ. βιοπληροφορική ή αστροφυσική).
• Η χρήση τους απαιτεί εξεζητημένες γνώσεις πληροφορικής.
• Λειτουργούν περισσότερο ως «αποθετήρια» από εργαλεία και δεδομένα και δίνουν περιορισμένες επιλογές για τη διασύνδεσή τους και τη δημιουργία νέων ροών εργασιών.
• Η γενικότερη φιλοσοφία τους είναι ότι θέλουν να ελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους επιστήμονες αποτρέποντάς τους να επιλέξουν ανταγωνιστικά περιβάλλοντα οπότε δίνουν στοιχειώδεις δυνατότητες διασύνδεσης με άλλα παρόμοια εργαλεία.
• Δεν επιτρέπουν στους χρήστες να βαθμολογήσουν, σχολιάσουν, διαμοιράσουν και επεξεργαστούν τα εργαλεία που περιέχουν.
• Δεν υποστηρίζουν υπηρεσίες υποβοήθησης του χρήστη. Δηλαδή ένας χρήστης θα πρέπει από πριν να ξέρει ποια εργαλεία θα συνδυάσει και με ποιο τρόπο.
• Απαιτούν από τους χρήστες να εγκαταστήσουν ένα συγκεκριμένο περιβάλλον εκτέλεσης και να γίνουν γνώστες των τεχνικών λεπτομερειών του.

Ως προϊόν ανήκει στην περιοχή των βοηθητικών υπηρεσιών με στόχο την ευρεία ερευνητική και επιστημονική κοινότητα. Μέσω του OpenBio.eu ένας ερευνητής θα μπορεί να εισάγει, επεξεργαστεί, αναζητήσει, επαναχρησιμοποιήσει και συνδυάσει εργαλεία και δεδομένα μέσα από ένα ανοικτό και συνεργατικό περιβάλλον. Κύρια φιλοσοφία του είναι ότι προσανατολίζεται προς ερευνητές με βασικές γνώσεις υπολογιστών οι οποίοι θέλουν να χρησιμοποιήσουν πολύπλοκα εργαλεία και υπολογιστικές ροές. Μέσω του διαδικτυακού τόπου του OpenBio.eu, οι ερευνητές θα μπορούν να περιηγηθούν σε ένα μεγάλο πλήθος από ερευνητικά αντικείμενα τα οποία θα έχουν περιγραφή, σχόλια και βαθμολογία από άλλους χρήστες. Το πιο σημαντικό είναι ότι όλα τα ερευνητικά αντικείμενα θα είναι άμεσα διαθέσιμα, μεταφορτώσιμα και εκτελέσιμα σε οποιοδήποτε υπολογιστικό περιβάλλον. Αυτή είναι μία ιδιότητα η οποία δεν παρέχεται στη παρούσα φάση από κανένα υπάρχον παρόμοιο περιβάλλον. Η υλοποίηση αυτής της μοναδικής ιδιότητας με εξασφαλισμένη ασφάλεια μπορεί να γίνει μέσω της υπάρχουσας τεχνολογίας εικονικών υπολογιστικών περιβαλλόντων (virtual computing). Επίσης το OpenBio.eu θα είναι ένα συνεργατικό σύστημα υιοθετώντας στοιχεία από τα κοινωνικά δίκτυα. Χρήστες θα μπορούν να εντοπίσουν, συνεργαστούν, βαθμολογήσουν και σχολιάσουν τη δραστηριότητα άλλων χρηστών. Ο σκοπός είναι το OpenBio.eu να είναι ανοικτό, κοινωνικό και ενεργό μέσω συν δημιουργίας επιστημονικών υπολογιστικών διαδικασιών.

Η χρηματοδότηση του OpenBio.eu θα βασιστεί στο freemium μοντέλο το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως από σύγχρονες διαδικτυακές υπηρεσίες. Σύμφωνα με αυτό, όλα τα ερευνητικά αντικείμενα τα οποία εισάγονται είναι ανοικτά προς χρήση και εκμετάλλευση από οποιοδήποτε επισκέπτη του ιστότοπου χωρίς να υπάρχει καμία χρέωση. Χρέωση θα υπάρχει στη περίπτωση που ο χρήστης επιθυμεί τα ερευνητικά αντικείμενα που εισάγει να είναι ορατά μόνο στους χρήστες που αυτός εγκρίνει. Αυτό το μοντέλο έχει εφαρμοστεί με αξιοσημείωτη επιτυχία σε παρόμοια περιβάλλοντα όπως το github, το bitbucket και το Heroku. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η σύγχρονη έρευνα έχει ξεφύγει πλέον από τα περιορισμένα πλαίσια μεμονωμένων ερευνητικών ιδρυμάτων. Ως κίνημα, η «Επιστήμη των Πολιτών» (citizen science ) καλεί όλους τους πολίτες με επιστημονικές ανησυχίες να συνδράμουν έμπρακτα στην έρευνα. Το κίνημα αυτό αναμένεται να προσελκύσει επιστήμονες, ειδικούς και μη, φοιτητές, μαθητές αλλά και απλούς πολίτες δημιουργώντας μια αμοιβαία επωφελή σχέση μεταξύ κοινωνίας και επιστήμης. Ένα περιβάλλον που υποστηρίζει και προάγει αυτή τη προσπάθεια αναμένεται να έχει μεγάλη αποδοχή, επισκεψιμότητα και συνεπώς οικονομική βιωσιμότητα.

Το έργο στοχεύει στην ανάπτυξη μιας ιδιαίτερα καινοτόμας αλλά βιώσιμης λύσης για την υποστήριξη και ενίσχυση δράσεων «ανοιχτής καινοτομίας» στη σύγχρονη επιχείρηση. Η εμπειρία των συνεργαζόμενων φορέων του έργου από επιτυχημένα έργα σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, καθώς και βέλτιστες πρακτικές ανάπτυξης σχετικών έργων, οδηγούν στην υιοθέτηση μιας εξελικτικής προσέγγισης (evolutionary approach) με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Κατά τη διάρκεια του έργου, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και χρήστες θα συμμετέχουν ενεργά στην προδιαγραφή, τη σχεδίαση και την αξιολόγηση της προβλεπόμενης τεχνολογικής λύσης.
• Θα υιοθετηθεί μια προσέγγιση σταδιακής ανάπτυξης (incremental development) του σχετικού λογισμικού, εξασφαλίζοντας έτσι ότι οι τελικοί χρήστες μπορούν να πειραματιστούν με τις υπηρεσίες (software services) του έργου από τα πρώτα στάδιά του (λειτουργικά πρωτότυπα των προβλεπόμενων υπηρεσιών θα είναι διαθέσιμα στο τέλος του πρώτου έτους, βελτιωμένες εκδόσεις αυτών θα παραδοθούν στο τέλος του δεύτερου έτους, τελικές εκδόσεις θα είναι έτοιμες τρεις μήνες πριν το τέλος του έργου).
• Οι απαιτήσεις των χρηστών θα ραφινάρονται μέσω δοκιμών των αρχικών εκδόσεων του λογισμικού.
• Ένα λειτουργικό περιβάλλον εργασίας, που θα εξασφαλίζει την ολοκλήρωση και ενορχήστρωση (integration & orchestration) των υπηρεσιών του έργου, θα είναι από νωρίς διαθέσιμο για δοκιμές και ανατροφοδότηση στοιχείων (feedback) από τους χρήστες.
• Η διαθεσιμότητα του παραπάνω περιβάλλοντος από νωρίς στο έργο επιτρέπει την άμεση αξιοποίηση και διάδοση των αποτελεσμάτων του και βοηθά σημαντικά τη βιωσιμότητα του έργου.

Η προτεινόμενη μεθοδολογία βασίζεται σε σύγχρονες αρχές ανάπτυξης λογισμικού διαδικτύου, και περιλαμβάνει τη διεξοδική ανάλυση των απαιτήσεων όλων των τύπων εμπλεκομένων χρηστών, τον εννοιολογικό και τεχνικό σχεδιασμό της προτεινόμενης λύσης (λαμβάνοντας υπόψη τις υφιστάμενες state-of-the-art προσεγγίσεις), την υλοποίηση και έλεγχο αυτής, και τέλος την ανάλυση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων από τη χρήση της, μέσω μιας ευέλικτης (agile) και προσαρμόσιμης (adaptable) διαδικασίας που παραδίδει σταδιακά (incremental delivery) λειτουργικά τμήματα της πλατφόρμας ανοιχτής καινοτομίας. Επιπλέον, η μεθοδολογία υλοποίησης του έργου λαμβάνει υπόψη θέματα ποιότητας λογισμικού (χρηστικότητα, λειτουργικότητα, αποδοτικότητα, αξιοπιστία, συντηρησιμότητα κλπ.), απαιτήσεις διαφορετικών τύπων χρηστών, καθώς και άλλους κοινωνικούς παράγοντες (γλώσσα, περιβάλλον εργασίας, κουλτούρα οργανισμού κλπ.).

Η δομή του έργου είναι τέτοια ώστε:

• Να καταγραφούν αναλυτικά οι απαιτήσεις και προδιαγραφές του έργου.
• Να συλλεχθεί feedback από την πρώτη επικύρωση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του έργου, να αναθεωρηθούν ανάλογα οι προδιαγραφές και το συνολικό εννοιολογικό πλαίσιο και να παραχθεί μια βελτιωμένη έκδοση τους ως πλατφόρμα ανοιχτής καινοτομίας.
• Να υπάρξει ένας δεύτερος γύρος αξιολόγησης που θα οδηγήσει τις τελικές δραστηριότητες ανάπτυξης της πλατφόρμας, και να καταγράφονται βέλτιστες πρακτικές (best practices) και κατευθύνσεις εργασίας (guidelines) σχετικά με την εφαρμογή του μοντέλου της ανοιχτής καινοτομίας στη σύγχρονη επιχείρηση.

Οι δραστηριότητες διάχυσης και εκμετάλλευσης των αποτελεσμάτων του έργου λαμβάνουν χώρα καθ ‘όλη τη διάρκειά του. Το προτεινόμενο έργο παρέχει μια συνολική (end-to-end) προσέγγιση στο μοντέλο της ανοιχτής καινοτομίας, καλύπτοντας πλήρως τις υποκείμενες τεχνολογικές, κοινωνικές και οργανωτικές πλευρές του. Αν και θα αναπτυχθεί με γνώμονα τις ανάγκες μιας συγκεκριμένης επιχείρησης, τα αποτελέσματά του θα είναι εύκολα εκμεταλλεύσιμα και επαναχρησιμοποιήσιμα από οργανισμούς και κοινότητες με διαφορετικό αντικείμενο εργασιών. Η διαθεσιμότητα των απαιτούμενων τεχνολογιών, υπηρεσιών και συστημάτων λογισμικού, καθώς και της απαραίτητης τεχνογνωσίας και των συμπληρωματικών δεξιοτήτων για τη διασφάλιση εκπόνησης παραγωγικής δουλειάς από την αρχή του έργου, εξασφαλίζουν την επιτυχή ολοκλήρωσή του.